مقاله : «دوركاري remote working (كار از راه دور): مزايا و راهكارها»

1- تعريف کار از راه دور یا دورکاری

• يك انتخاب است راجع به روش انجام كار، كه به كاركنان اجازه مي دهد تمام يا قسمتي از كارشان را خارج از محيط كاري انجام دهنديعني افراد مي توانند از خانه شان, از يك مرکزارتباط از راه دوردر نزديكي خانه شان يا از محل كار ديگري وظايف كاریشان را انجام دهند (مجله كانكشنزسپتامبر 2004).
• استفاده از رایانه و ارتباطات راه دور به منظور تغییر موقعیت جغرافیایی محل کار و انجام وظایف شغلی (كميسيون اروپا).

در واقع به واسطه به وجود آمدن كامپيوتر ها، شبكه هاي ارتباطي، نرم افزارهاي ارتباطي و نرم افزارهاي اداري و تخصصي علوم مختلف است كه امروزه مي توانيم از كار از راه دور صحبت كنيم. پس با پيشرفت اين ابزارها مي توانيم انتظار داشته باشيم كه در آينده تعداد مشاغل از راه دور بيشتر و كارهاي از راه دور با كيفيت تر شوند.

2- مثالهايي از كار از راه دور

• استفاده از پزشكان ساير كشورها در اوقات شبانه كار بيمارستانها (تله مديسن): براي مثال وقتی یک بیمار طی نیمه شب در بیمارستان سنت ماری نیاز فوری به سی تی اسکن، التراسوند و یا ام-آر-آی داشته باشد دیگر نیازی نیست تا کارکنان بخش اورژانس، دکتر رادیولوژیست را از رختخواب بیرون بکشند تا او تصاویر را بخواند. اینکار توسط دکتری در ماورای دریاها و درست هنگامی که نیم روز کار خود را میگذراند انجام خواهد شد. به گزارش بخش خبر شبکه فن آوری اطلاعات ایران، از سایت www.ComeToNet.com و به نقل از واشنگتن پست، خواندن تصاویر فوق به دکتر ارجون که 8000 مایل آن طرفتر و در بنگال هند کار میکند، واگذار میگردد. وقتی بیمارستان سنت ماری و یک دوجین بیمارستان دیگر امریکایی در نیمه شب بسر میبرند، تصاویر خود را بصورت الکترونیکی به دکتر ارجون میفرستند و او توصیه های لازم را به دکترهای هر بیمارستان میدهد. این اینکار بطرز فزاینده مورد توجه قرار گرفته است بشکلی که توجه مناطق دیگر مانند هاوایی، هند، استرالیا، سوییس و برزیل را نیز برای خواندن تصاویر از راه دور به خود جلب کرده است. جاناتان دی لینکاس رئیس هیئت مدیره انجمن تله مدیسن امریکا اعتقاد دارد که تله رادیولوژی که هم اکنون استفاده میشود هنوز در آغاز راه قرار دارد و خاطر نشان کرد که در سایر رشته ها مانند پاتولوژِی نیز کارهای مشابه ای انجام شده است (سايت www.IRITN.com).
• به عنوان نمونه‌اي از اين مورد مي‌توان به استفاده از خانه‌کاران به‌ عنوان نيروي کار اضافي براي مراکز پيام در طي دوره‌هاي افزايش تقاضا اشاره کرد (که گاهي اوقات به نام «مراکز مجازي پيام» شناخته مي‌شوند)، که طبق يك تحقيق بين‌المللي هم‌اکنون در 4 درصد از مراکز پيام اين كار انجام مي گردد.
• اطلاعات پرونده بيماران و گزارشهاي پزشكي ازطريق اينترنت به شركتهاي خدماتي در هند و فيليپين ارسال شده و اين اطلاعات در آنجا پس از سازماندهي لازم توسط نرم افزارهايي (مانند organizer) به كشور سفارش دهنده منتقل مي گردد (خبرگزاري فارس).
• در فيليپين كاركنان ثبت داده ها (data entry) كار ثبت وجمع آوري ليست كتاب ها را براي كتابخانه ملي پاريس انجام مي دهند.
• فرد مسئول بازديد و تهيه گزارش از واحدهاي مختلف يك سازمان در شهرهاي مختلف (مثل شعب مختلف يك بانك يا فروشگاه زنجيره اي) ديگر مجبور نخواهد بود بعد از تهيه هر گزارش، مستقيما به سازمان مراجعه كرده و گزارشش را تحويل دهد. وي ميتواند در حين مسافرت از شهري به شهر ديگر بوسيله كامپيوتر قابل حمل گزارشش را تهيه كرده و از طريق اينترنت (يا حتي خط تلفن همراه) گزارش را به سازمان متبوع ارسال كند.
• فرض كنيد يك مهندس الكترونيك از ايران و مهندسي از ژاپن بر روي پروژه طراحي مدار الكترونيكي دستگاه خاصي كار مي كنند. اين دو نفر مي توانند با بكارگيري يكي از نرم افزارهاي كنفرانس ويدئويي با يكديگر مكالمه صوتي-تصويري داشته باشند و در همان حال تصوير مانيتور فرد ديگر را داشته را داشته باشند و ببينند كه طرف مقابل با نرم افزار تخصصي رشته الكترونيك چه مداري را طراحي كرده و حتي در صورت اجازه طرف مقابل، به نرم افزارها و فايل هاي موجود روي كامپيوترش دسترسي داشته باشد و جالب تر اينكه نه دو نفر بلكه چندين نفر مي توانند به طور همزمان چنين ارتباطي داشته باشند.

جالب است بدانيد در اروپا و امريكا شركتهايي به توليد و فروش كلبه‌هاي‌ تك‌ اتاقه‌ چوبي‌ مي پردازند. اين كلبه ها به عنوان محل كار (دفترخانگي) قابل نصب در حياط خانه اند. اين‌ فضاي‌ كاري‌ كامل‌ داراي‌ پنجره‌هاي‌ دو جداره‌ است‌ و براي‌ برق‌ و نور، سيم‌كشي‌ توكار دارد؛ همچنين‌ داراي‌ يك‌ بخاري‌ برقي‌، پريز تلفن‌، كابل‌ تلويزيون‌ و يك‌ زنگ‌ خطر دزدگير است‌ (كتاب دوركاري‌ براي‌ كتابداران‌ و اطلاع‌رسانان -‌‌‌ مونيکا بليک؛ ترجمه نادر نقشينه).

3- مزاياي كار از راه دور براي سازمانها

مديران منابع انساني با بذل توجه به كار از راه دور مي توانند مزاياي فردي و سازماني زير را به ارمغان آورده و موجبات رضايت كاركنان و مديران را فراهم سازند:

• قدرت سازمان ها در انتخاب بهينه نيروي كار افزايش مي يابد.
• شلوغي بيش از حد محل هاي كار كاهش مي يابد.
• نياز به ساختمان هاي بزرگ و ادارات عريض و طويل كاهش مي يابد.
• غيبت كاركنان كاهش مي يابد (در حدود60%).
• ساز مان ها قدرت بيشتري براي پاسخگويي به نياز هاي فوري و اضطراري خواهند داشت چون مي توانند قسمتي از كارشان را به شاغلان از راه دور بسپارند.
• تسهيل انجام اموري كه بايد به صورت مخفيانه انجام گيرند و كاهش امكان لو رفتن كل پروژه كاري مورد نظر
• افزايش بهره وري

طي مطالعه اي كه در سال ۱۹۹۹ در ارتباط با گروهي از كاركنان راه دور انجام شد مشخص شد كه ۴۷ درصد از آنها افزايش بهره وري ,۴۲ درصد آنان عدم تغيير در بهره وري و ۱۰ درصد آنان كاهش در بهره وري كاري خود را تجربه كرده اند (روزنامه شرق شماره167). همچنين در پژوهش ديگري ۳۱ درصد بر بهره وري بيشتر، ۵۶ درصد به عدم تغيير در بهره وري و ۶ درصد به كاهش بهره وري كاري خود معتقد بوده اند و ۷ درصد نيز پاسخي نداده اند.     همين طورآمارهاي ديگر نشان مي دهد افزايش بهره وري بين 10% تا 40% است.(Telework America Survey – 2000 and CO Telework Coalition)

4- مزاياي فردي كار از راه دور

• كار از راه دور محدوديتهاي زماني و مكاني را از سر راه بر مي دارد. حالا ديگرمي توانيد در بهترين و خوش آب و هوا ترين مناطق زندگي كنيد از حاشيه شهرها تا مناطق ييلاقي كوهستان ها.
• كاهش رفت و آمد و هزينه هاي ناشي از آن كه شامل هزينه حمل و نقل و ارزش پولي وقت تلف شده در راه.
• زماني كه ناگزير در رفت و آمد روزانه به محل كار تلف مي شد، حالا مي تواند براي نگهداري از فرزندان و والدين پير سپري شود.
• گسترش حق انتخاب شغل و كار. كارمند هر شركت يا سازماني  كه دوست داريد باشيد، ديگر جا و مكان مليتش فرق نمي كند.

5- مزاياي اقتصادي - اجتماعي كار از راه دور

• كاهش ترافيك هاي درون شهري و مشكلات ناشي از آن مثل آلودگي هوا و محيط زيست.
• كاهش نياز به راه سازي و گسترش بزرگراه ها
• براي كساني كه ناتواني يا بيماري خاصي دارند كه حضورشان در ادارات مرسوم، غير معقول و غير ضروري است، موقعيت كاري فراهم مي شود.
• بازار نيروي كار گسترش مي يابد يعني قدرت انتخاب سازمان ها براي انتخاب بهينه نيروي كار مورد نيازشان زياد مي شود زيرا تا ديروز سازمان ها ناگزير بودند كار را به يكي از متخصصان همان شهر (يا منطقه جغرافيايي) بسپارند اما امروز مي توانند كار را به طريق از راه دور به هر متخصصي كه توانايي ها و قابليت هاي بيشتري دارد بسپارند كه اين همان شايسته سالاري است. به اين ترتيب موقعيت هاي كاري يكساني نيز براي همه جداي از محل و موقعيتشان به وجود مي آيد كه اين راستا عدالت اجتماعي است.
• كاهش رشد جمعيت شهر هاي بزرگ؛ از هجوم نيروي كار به شهرهاي بزرگ براي دستيابي به موقعيت هاي كاري بهتر كاسته مي شود.

6- چه مشاغلي براي كار از راه دور مناسب اند

در صورت نياز يا وجود مشاغل ذيل در سازمان،مدير منابع انساني مي تواند در صدد ارائه اين مشاغل به صورت كار از راه دور باشد:

• مطالعات و تحقيقات نظري
• مشاغل كامپيوتري مثل برنامه نويسي، طرحي صفحات وب، طراحي گرافيكي، انيميشن سازي
• مترجمي، نويسندگي، فروش و بازار يابي، مشاوره، حسابداري
• كارهاي طراحي و محاسبات در علوم مهندسي مثل محاسبه و طراحي سازه در مهندسي عمران، طراحي ماشين آلات در مهندسي مكانيك
• تدريس (از طريق ويدئو كنفرانس)
• بطور كلي بسياري از كارهاي خدماتي به طريق از راه دور قابل انجام اند.

7- چه مشاغلي براي كار از راه دور مناسب نيستند

• كارهاي عملي و اجرايي مثل آتش نشاني، پليس، كار آزمايشگاهي، جراحي، دندانپزشكي، اورژانس پزشكي و... (البته برخی از جراحی ها هم در حال حاضر از راه دور انجام می شود - سایت راهکار مدیریت)
• جاهايي كه تاثيرگذاري و نفوذ درافراد مسئله خيلي مهمي است.
• زماني كه نظارت مستمر و شديد بر كار ضروري است.
• زماني كه احتمال وقوع پيشامدهاي اضطراري بالاست يا هزينه وقوع پيشامد اضطراري زياد است مثل مسئوليت نيروگاه اتمي، مسئوليت ماشين آلات در خط توليد انبوه
• كارهايي كه ارتباط مداوم و مستقيم با تعداد زيادي از كاركنان يك ضرورت است.

8- مشاغلي كه بيشترين استفاده را از كار از راه دور مي برند

• تقريباً از هر ده مؤسسه اي که از شاغلان راه دور استفاده مي‌کند، شش موسسه اين افراد را براي كارهاي توسعه و پشتيباني نرم‌افزاري به ‌كار مي‌گيرد.
• كارهاي خلاقانه مثل طراحي، ويراستاري، توليد محتواي چندرسانه‌اي و... دومين دسته از كارهاي شاغلان از راه دور است با سهم 38درصد.
• سومين دسته، كاركردهاي آموزشي و خدمات مشتري مي باشد (مقاله" مشارکت فناوري اطلاعات در کارآفريني"-سيد عليرضا حجازي - منتشر شده در سایت راهکار مدیریت).

9- مزاياي كار از راه دور براي ايران

• افزايش فرصت هاي شغلي براي نيروي كار متخصص: با توجه به اينكه سطح دستمزدها در ايران پايين است، شركت هاي خارجي تمايل دارند از متخصصان ايران در انجام كارها استفاده كنند. كار از راه دور اين امر را تسهيل مي كند بدون اينكه نگران مشكلات ناشي از مهاجرت نيروي كار باشند. (جمعيت بيكاران جوان كشور از مرز ۳ ميليون  و 800 هزارنفر گذشته و سالانه ۷۲۱ هزار و ۳۰۰ نفر بر عرضه نيروي كار كشور افزوده مي شود).
• ايجاد فرصتي مناسب براي اشتغال زنان: در بسياري از خانواده ها كار زن در خارج از خانه به دلایل مختلف امکان پذیر نیست. كار از راه دور فرصت مناسبي براي اشتغال زنان را فراهم مي كند.

10- مشكلات كار از راه دور براي سازمان هاي ايراني

• عدم آشنايي مديران با مزايا و كاربردهاي كار از راه دور و بطور كلي ICT
• بي ثباتي و نامطمئن بودن خطوط ارتباطي
• هزينه نسبتا بالاي نصب تجهيزات سخت افزاري
• هزينه بالاي ارتباطات
• ناكارايي و دانش اندك كاركنان بخش IT
• ضعف زبان خارجي اكثر افراد
• كمبود ضوابط و مقررات براي كار از راه دور

10- راه هاي گسترش كار از راه دور

• گسترش شبكه هاي كامپيوتري
• افزايش پهناي باند شبكه هاي كامپيوتري
• گسترش اتوماسيون اداري
• شناساندن مزايا و كاربردهاي كار از راه دور به عموم مديران و تصميم گيران
• آشنا سازي كاركنان با كامپيوتر، شبكه و نحوه كاربرد آنها براي انجام بهتر امور
• كاهش هزينه هاي ارتباطات بطور كلي و تامين ارتباطات ارزان قيمت براي كار از راه دور بطور خاص    ساده سازي كار با شبكه ها و كامپيوترها (كاربر پسند كردن نرم افزارهاي رابط)
• كمك هاي مالي يا اعمال تخفيف هاي مالياتي براي شركت هايي كه با هدف صادرات كار از راه دور مشغول به كار مي شوند.
• حركت به سوي دولت الكترونيكي
• آشنا سازي عموم مردم با كامپيوتر و امكانات شبكه وتشويق آنان به استفاده.
• تبليغ و انتشار اطلاعات راجع به فرصت هاي از راه دور
• معرفي جهاني مزاياي نسبي نيروي كار ايراني
• تهيه نرم افزارهايي براي تسهيل كارهاي خاص مشاغل
• توسعه و نگهداري نيروي متخصص IT
• حركت به سوي جامعه اطلاعاتي
• حركت به سوي اقتصاد مبتني بر دانش

11- آمارهايي از گسترش كار از راه دور

كليه آمارها حكايت ازعلاقه روز افزون كاركنان و كارفرمايان به كار از راه دور دارد:

• تحقيقي در نظريه كار از راه دور در ايرلند در سال ۱۹۹۵ و در ميان مردم عادي نشان داد كه ۳۹ درصد مردم معتقد بودند كه اگر تمام يا بخشي از كار خود را از طريق كامپيوتر و در خانه هايشان انجام مي دادند بسيار مطلوب تر بود (روزنامه شرق شماره167).
• ۵۶ درصد نيز بر اين باور بودند كه كارفرمايان بايد به كارمندان خود اجازه دهند آنان تمام و يا بخشي از ساعات خود را از راه دور به كار بپردازند.
• در تحقيقي ديگر ۳۴ درصد از افراد شاغل ترجيح مي دادند كه از راه دور كار كنند.
• در همان سال نيز نتيجه يك تحقيق در فنلاند بر اين بود كه بيش از نيمي از كارفرمايان فنلاندي علاقه مند بودند تا كار از راه دور را در شكل يك قرارداد ثانوي و يا كار سيار طرح كنند و بيش از ۷۰ درصد علاقه مند به كار از راه دور بودند (روزنامه شرق شماره167).
• نتيجه يك تحقيق در كانادا در سال ۱۹۹۸، نيز نشان داد كه ۴۱ درصد از كارمندان كانادايي معتقدند كه كار از راه دور بسيار جذاب است.
• تحقيقي ديگر در امريكا حاكي از اين است كه 39%  از كاركناني كه در حال حاضر به طريق از راه دور كار نمي كنند به كار از راه دور علاقه مندند.
• تعداد كل كاركنان از راه دور بريتانيا بين سال هاي ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰ حدود ۳۹ درصد افزايش يافته است.
• در سال 2001 تعداد 8/25 میلیون آمریکایی به دور کاری مشغول بودند و پیش بینی می شود که این میزان تا پایان سال 2004 به 9/28 میلیون نفر بالغ شود (http://www.talareweb.com).

12- آمارهايي از شاغلان کار از راه دور

12-1- سن شاغلان

• 17% بين سن 18 تا29 سال هستند.
• 60% بين سن30 تا 49 سال هستند.
• 22% بين سن 50 تا  64 سال هستند.

12-2- كارهاي شاغلان از راه دور

• 38% از وقتشان پشت كامپيوتر مي گذرد.
• 17% از وقتشان با تلفن صحبت مي كنند.
• 24% از وقتشان صرف مطالعه تحقيق و تجزيه و تحليل مي شود.
• 9% از وقتشان در ملاقات رودر رو سپري مي شود.

دورکاری, remote working, نرم افزار دورکاری,  شرکت های دورکار, کار از راه دور